१८ मंसिर – दक्षिण छिमेकी भारतले केपी ओली नेतृत्वको वर्तमान सरकार ढालेर एकीकृत माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वमा नयाँ सरकार बनाउने प्रस्ताव अघि सारेकोछ । अघोषित नाकाबन्दीबीच भारतीय अधिकारीहरुले ओलीको विकल्पमा प्रचण्डको नाम अघि सारेका हुन् । राजनीतिक वृत्तमा प्रचण्डलाई दिल्लीबाट प्रधानमन्त्री प्रस्ताव आएको विषयबारे चर्चा सुरु भएको छ । एमाओवादीका एक पदाधिकारीले प्रचण्डलाई प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष रुपमा प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव आएको स्वीकार गरे । उनले दिल्लीको प्रस्तावलाई बामपन्थीहरुको बर्चश्व रहेको वर्तमान सत्ता गठबन्धन भत्काउने नियोजित चालको संज्ञा दिए ।
‘हाम्रो अध्यक्षलाई प्रधानमन्त्री प्रस्ताव आएको छ’, उनले भने, ‘यो एमाले र एमाओवादीसहित बामपन्थीहरुको बर्चश्व रहेको गठबन्धन भत्काउने र नेपाललाई थप अस्थिरतामा लैजाने नियोजित चाल हो ।’
ती नेताले आफ्नो पार्टी र स्वयं अध्यक्ष प्रचण्ड प्रधानमन्त्रीका लागि लालायित नरहेको उल्लेख गरे । मुलुक जटिल र संवेदनशील अवस्थामा रहेकाबेला आफूहरु सत्ताको फोहोरी खेलमा सामेल नहुने उनको भनाइ छ । ‘भारतीय नाकाबन्दीले मुलुक अस्तव्यस्त अवस्थामा छ, संविधान कार्यान्यवनको चुनौती त्यस्तै छ’, उनले भने, ‘यस्तो बेला हामी आफ्नै समर्थनमा बनाएको सरकार गिराउने र आफैं नेतृत्व लिने सोचमा छैनौं ।’
किन ओली सरकार ढाल्न चाहन्छ भारत ?
भारतले एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई प्रधानमन्त्रीका रुपमा देख्न चाहेको थिएन । संविधानसभाले संविधान जारी गरेपछि गत २४ असोजमा संसदमा भएको प्रधानमन्त्री निर्वाचनमा भारत खुलेरै ओली हराउन लागेको थियो ।
दलहरुबीच भएको १६ बुँदे सहमतिमा संविधानपछि बन्ने सरकारको नेतृत्व ओलीले गर्ने ‘भद्र सहमति’ भएको थियो । तर सहमतिविपरीत काँग्रेसले पुनः सुशील कोइरालालाई नै प्रधानमन्त्री उम्मेदवार बनायो ।
भारतले प्रधानमन्त्रीमा जसरी पनि जिताइदिने आश्वासन पाएपछि मुखैमा आएको राष्ट्रपति पद दाउमा राखेर कोइराला उम्मेदवार भए । भारतले एमाओवादीको बाबुराम भट्टराई पक्षका ३०, मधेस केन्द्रित दल, राप्रपा नेपाल र राप्रपासहितको समर्थन जुटाइदिने आश्वासन दिएपछि कोइराला प्रधानमन्त्रीका लागि तम्सिए ।
तर भारतको गणितले फेल खायो । एमाओवादी, राप्रपा नेपाल, फोरम लोकतान्त्रिक, राप्रपा, नेकपा माले, नेमकिपा, नेकपा माले, नेकपा संयुक्त र राष्ट्रिय जनमोर्चासहितको समर्थनमा ओली प्रधानमन्त्री निर्वाचित भए ।
त्यतिबेला भारतले सुशील जिताउन पैसाको चलखेल समेत गरेका हल्लाहरु चलेका थिए । आफ्नो चाहनाविपरीत प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएपछि देखाउनका लागि भए पनि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले समकक्षी केपी ओलीलाई तत्काल टेलिफोन गरी बधाई दिए । तर ओली सरकारमा आएपछि नाकाबन्दी थप कसिलो पार्दै लग्यो भारतले ।
भारतले नेपालमा नाकाबन्दी नगरेको र आपूर्ति असहजताको कारक मधेसी दलको आन्दोलन भएको दाबी गर्दै आएको छ ।
चीनको समर्थनमा ओली सरकार बनेको र नेपालमा भारतको विरुद्धमा र चीनको पक्षमा एकाएक माहोल बन्दै गएको दाबी भारतको छ । यो सरकार जति रहन्छ त्यति नै नेपालमा चीनको प्रभाव बढ्ने चिन्ता भारतलाई छ ।
प्रचण्ड नै किन परे रोजाइमा ?
ओली प्रधानमन्त्री भए पनि भारतको बुझाइमा सत्ताको साँचो प्रचण्डको हातमा छ । हुन पनि संसदको तेश्रो शक्ति प्रचण्डको पार्टी एमाओवादीले हात झिक्ने बित्तिकै ओलीको सिंहाशन धर्मराउँछ । भारत त्यही उपायबाट आफ्नो स्वार्थ सिद्ध गर्न चाहन्छ । जबसम्म ओलीले प्रचण्डको बलियो समर्थन पाइराख्छन् तबसम्म गणितका कारण सरकारबाट बाहिरिनु पर्दैन । तर प्रचण्ड ब्याक भएको अवस्थामा सत्ता ढल्छ । अर्को सरकार प्रचण्डको समर्थन बिना बन्न कठिन छ । त्यतिबेला प्रमुख विपक्षी काँग्रेस पनि खुसी हुनेछ । किनकी ‘बामपन्थीहरु मिलेका कारण लोकतन्त्र खतरामा परेको’ र आफू राज्यका महत्वपूर्ण जिम्मेवारीबाट बाहिर बस्नुपरेको पीडा काँग्रेसका लागि सह्य भएको छैन । जतिबेला प्रचण्डले ओलीको साथ छाड्ने छन् त्यतिबेला काँग्रेस बामपन्थी गठबन्धन भत्किएको खुसीयालीमा प्रचण्डलाई उपहारका रुपमा प्रधानमन्त्री पद दिन तयार हुनेछ ।
.
